जाणून घ्या काय आहेत राफेल विमानांची वैशिष्ट्ये?

आपले हवाई दल मजबूत करण्यासाठी, भारताने 2007 मध्ये मल्टीरोल नवीन लढाऊ विमानांसाठी निविदा काढल्या होत्या, ज्यामध्ये यूएस एफ-16, एफए-18, रशियाचे मिग-35, स्वीडनचे ग्रिपिन, फ्रान्सचे राफेल आणि युरोपियन ग्रुपचा युरोफायटर टायफूनचा दावा होता.

27 एप्रिल 2011 रोजी झालेल्या शेवटच्या चाचणीत, फक्त युरोफायटर आणि राफेल भारतीय परिस्थितीसाठी योग्य असल्याचे आढळले आणि शेवटी 31 जानेवारी 2012 रोजी, सर्वात स्वस्त बोलीमुळे आणि मैदानी चाचण्यांदरम्यान भारतीय परिस्थिती आणि मानकांमध्ये सर्वोत्तम फिट असल्यामुळे राफेलला निविदा देण्यात आली.

हे ज्ञात आहे की, भारत परंपरेने, रशियाकडून खरेदी केलेल्या लढाऊ विमाने (मिग-27, मिग-35) मुळे हवाई दलाची ताकद वाढत आहे. पण आता भारताने ही प्रथा बदलून फ्रान्समध्ये तयार केलेली आधुनिक राफेल विमाने खरेदी करण्याचा करार केला आहे.
भारत हे जेट विमान खरेदी करण्यासाठी तो मोठी रक्कम देण्यास तयार आहे.

मात्र, या विमानाची नेमकी किंमत वादात सापडली आहे, त्यामुळे येथे नेमकी किंमत सांगणे कठीण आहे. पण महत्त्वाचा प्रश्न असा आहे की, या विमानाची खास वैशिष्ट्ये अशी काय आहेत की ते खरेदी करण्यासाठी भारत इतका उत्सुक आहे. या विमानाची वैशिष्ट्ये काय आहेत ? ते या लेखात जाणून घेऊया;

● राफेल विमान तंत्रज्ञानात अद्वितीय आहे :
राफेल लढाऊ विमान हे एक मल्टीरोल लढाऊ विमान आहे, जे डसॉल्ट एव्हिएशन नावाच्या फ्रेंच कंपनीने बनवले आहे . पहिल्या राफेल-ए सीरिजच्या विमानाने 4 जुलै 1986 रोजी उड्डाण केले, तर राफेल-सी सीरीजच्या विमानाने 19 मे 1991 रोजी उड्डाण केले.

1986 ते 2019 पर्यंत या विमानाच्या 201 युनिट्स बनवण्यात आल्या आहेत. राफेल ए, बी, सी आणि एम श्रेणींमध्ये सिंगल सीट आणि डबल सीट आणि डबल इंजिनमध्ये उपलब्ध आहे.
तसेच राफेल हे हवेतून हवेत, हवेतून जमिनीवर अण्वस्त्र हल्ला करण्याची क्षमता तसेच हवेतून हवेत मारा करणारे क्षेपणास्त्र अत्यंत कमी उड्डाण क्षमतेसह एवढेच नाही.

तर या विमानात ऑक्सिजन जनरेशन सिस्टीम बसवण्यात आली असून त्यात लिक्विड ऑक्सिजन भरण्याची गरज नाही. हे विमान इलेक्ट्रॉनिक स्कॅनिंग रडारसह 3D मॅपिंग करून रिअल टाइममध्ये शत्रूची स्थिती शोधते. याशिवाय, ते प्रत्येक हवामानात लांब पल्ल्याच्या धोक्यांना वेळेत ओळखू शकते आणि जवळच्या लढाईदरम्यान एकाच वेळी अनेक लक्ष्यांवर लक्ष ठेवू शकते. जमिनीवरील लष्करी तळाव्यतिरिक्त ते विमानवाहू जहाजावरून उड्डाण करण्यासही सक्षम आहे.

◆राफेल विमानाची इतर वैशिष्ट्ये खालीलप्रमाणे आहेत :

1. हे 36 हजार फुटांपासून 50 हजार फुटांपर्यंत उड्डाण करण्यास सक्षम आहे . एवढेच नाही तर ते 1 मिनिटात 50 हजार फुटांवर पोहोचते.

2. ते 3,700 किमी आहे. ची श्रेणी कव्हर करू शकते.

3. त्याचा वेग 2,222 किमी प्रति तास (राफेल वेग) आहे.

4. 1312 फुटांच्या अत्यंत लहान धावपट्टीवरून ते उड्डाण करण्यास सक्षम आहे.

5. हे 15,590 गॅलन इंधन वाहून नेऊ शकते

6. राफेल हवेतून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्रे वाहून नेण्यास सक्षम आहे.

7. राफेल एकावेळी 2,000 नॉटिकल मैल पर्यंत उड्डाण करू शकते.

8. राफेल अमेरिकेच्या F-16 पेक्षा 0.82 फूट उंच आहे.

9. राफेल अमेरिकेच्या F-16 पेक्षा 0.79 फूट लांब आहे.

10. त्याच्या पंखांची लांबी 10.90 मीटर, जेटची उंची 5.30 मीटर आणि त्याची लांबी 15.30 मीटर आहे.

भारताला आता पाचव्या पिढीच्या विमानांची गरज. आहे कारण जगातील जवळपास सर्वच देशांकडे प्रगत प्रकारची लढाऊ विमाने आहेत. पाकिस्तानने चीनकडून JF-17 आणि अमेरिकेकडून F-16 ही प्रगत पिढीची विमाने विकत घेतली आहेत, अशा परिस्थितीत भारत आता जुन्या तंत्रज्ञानाच्या विमानांवर अवलंबून राहू शकत नाही.

ही चिंतेची बाब आहे की, भारताने शेवटचे लढाऊ विमान 1996 मध्ये सुखोई-30 च्या रूपाने खरेदी केले होते. त्यामुळे भारताला लवकरच हवाई दलात नव्या पिढीच्या विमानांचा समावेश करावा लागणार आहे. त्यामुळेच भारताला राफेलसारख्या अत्याधुनिक लढाऊ विमानांची नितांत गरज आहे.

वर दिलेले आकडे हे सिद्ध करतात की, राफेल विमान हे अतिशय शक्तिशाली लढाऊ विमान आहे आणि जर भारताला दक्षिण आशियातील शक्तीचा समतोल राखायचा असेल तर या विमानाच्या खरेदीतील सर्व अडथळे लवकरात लवकर दूर करावे लागतील.