तुम्ही बघितलेच असेल, कोर्टात न्यायाधीशांच्या टेबलावर लाकडी हातोडा ठेवला आहे. आपल्या सर्वांना माहित आहे की जेव्हा कोर्टरूममध्ये आवाज येतो तेव्हा न्यायाधीश वकिलांना गप्प करण्यासाठी त्यांच्या व्यासपीठावर ठेवलेल्या लाकडाच्या तुकड्याला लाकडी तुकड्याने मारतात.
त्यातून एक आवाज येतो जो प्रत्येकाने गप्प बसावे असे संकेत देतो, पण प्रश्न असा आहे की घंटांचा शोध काही दशकांपूर्वी लागला आहे, तर आजही न्यायाधिशांच्या कोर्टात लाकडी हातोडा का आहे, घंटा का नाही?
तसेच आपण अनेकदा चित्रपटांमध्ये पाहतो की, जेव्हा लोक कोर्टात बोलू लागतात तेव्हा न्यायाधीश लाकडी हातोडा मारतात आणि ऑर्डर-ऑर्डर म्हणतात, त्यानंतर कोर्टात बसलेले लोक शांत होतात. पण तुम्हाला माहित आहे का की, हा हातोडा भारतीय न्यायालयांमध्ये का वापरला जातो ? आणि या हातोड्याला काय म्हणतात ? ते तुम्हाला माहीत नसेल तर चला या लेखाद्वारे तुम्हाला सांगण्याचा प्रयत्न करूया.
◆ न्यायाधीश हातोडा का वापरतात?
या हातोड्याला गिव्हेल म्हणतात आणि भारतात गिव्हेलचा वापर ब्रिटीशांच्या काळात सुरू झाला आणि तेव्हापासून हा हातोडा भारताच्या दरबारात वापरला जाऊ लागला, परंतु आजच्या काळात या हॅमरचा वापर जवळजवळ नगण्य आहे.
विज्ञान, तंत्रज्ञान, वैद्यक, इतिहास, राजकारण आणि कायदा या विषयांतील तज्ज्ञ अश्वनी शर्मा सांगतात की, तांत्रिक भाषेत याला गिव्हल म्हणतात. गेवेलचा वापर ब्रिटीशांच्या काळात भारतात केला जात होता परंतु आता क्वचितच कोणत्याही न्यायालयाचा वापर केला जातो. गव्हेलचा उगम मध्ययुगीन इंग्लंडमध्ये झाला.
मग कोर्टात घरमालक आणि भाडेकरू यांच्यात नेहमी वाद व्हायचे तेव्हा संपूर्ण कोर्ट रूम मासळी मार्केटमध्ये बदलायची. न्यायालयाची खोली शांत आणि सुव्यवस्थित करण्यासाठी न्यायाधीश लाकडी टेबलावर मारायचे. हळूहळू त्याची जागा लाकडी हातोड्याने घेतली..
तसेच परदेशातील कोर्टात आजही हे गेव्हल वापरले जाते, पण भारतात त्याचा वापर जवळपास बंद झाला आहे. तर मित्रांनो, कोर्टात हातोडा का वापरला जातो ? आणि या हातोड्याला काय म्हणतात? हे आता तुम्हाला चांगलेच समजले असेल. आशा आहे की तुम्हाला ही माहिती आवडली असेल..
