भारतात बंदुकीचा परवाना कोणाला मिळतो?, त्याच्या अर्ज प्रक्रियेचे टप्पे काय आहेत? आणि कोणत्या कायद्यांतर्गत ही माहिती दिली जाते, आम्ही तुम्हाला सविस्तर माहिती सांगणार आहोत.. भारतात, कोणत्याही नागरिकाकडे परवान्याशिवाय बंदूक ठेवता येत नाही कारण बंदुकीचा परवाना मिळण्याची प्रक्रिया खूपच गुंतागुंतीची आहे. हा बंदुकीचा परवाना भारतात कोणत्या कायद्यांनुसार मिळू शकतो?, त्याची अर्ज प्रक्रिया काय आहे ? आणि त्या कोणत्या बंदुका आहेत, ज्यासाठी तुम्हाला परवाना मिळू शकत नाही? या सर्व प्रश्नांची उत्तरे जाणून घेऊया.
‘द आर्म्स अॅक्ट, 1959’ आणि ‘द आर्म्स रुल्स, 1962’ हे दोन भारतीय कायदे आहेत ज्यात तोफा परवान्यांचा उल्लेख आहे. आणि हे देखील स्पष्ट करते की तुम्ही कोणत्या बंदुकांसाठी परवाना घेऊ शकत नाही. सर्वात आधी आपण जाणून घेऊया की बंदूक परवाना म्हणजे काय. ‘बंदुकीचा परवाना’ हा एक दस्तऐवज आहे जो एखाद्या व्यक्तीला बंदूक विकत घेण्याची, ताब्यात घेण्याची, मालकीची किंवा बाळगण्याची परवानगी देतो. हा परवाना सामान्यत: पोलिसांकडून घेतला जातो ज्यासाठी काही पावले पाळावी लागतात.
शस्त्र कायदा आणि शस्त्रास्त्र नियमांनुसार, दोन प्रकारच्या बंदुकांसाठी बंदुकीचे परवाने आहेत, एक म्हणजे ‘नॉन-प्रोहिबिटेड बोर’ (NPB) आणि दुसरे ‘निषिद्ध बोर’ (PB). या कायद्यांतर्गत, देशातील नागरिक NPB साठी बंदुकीचा परवाना मिळवू शकतो, परंतु PB शस्त्रांचा परवाना फक्त संरक्षण कर्मचार्‍यांनाच उपलब्ध आहे. पिस्तूल (9mm), .38, .455 आणि .303 रायफल हँडगन आणि सर्व अर्ध-स्वयंचलित आणि स्वयंचलित शस्त्रे ‘निषिद्ध बोअर’ श्रेणीत मोडतात.
NPB साठी बंदूक परवान्यासाठी अर्ज करण्यासाठी, सर्वप्रथम तुम्ही भारतीय असणे आवश्यक आहे, तुमचे वय किमान 21 वर्षे असणे आवश्यक आहे आणि जर तुम्ही ‘ज्युनियर टार्गेट शूटर’ असाल तर तुमचे वय 16 वर्षे असणे आवश्यक आहे. बंदूक परवान्यासाठी अर्ज करणारी व्यक्ती मानसिकदृष्ट्या सुदृढ असणे आवश्यक आहे आणि त्यांच्याकडे बंदूक परवाना मिळविण्याचे वैध कारण असणे आवश्यक आहे. बंदूक परवान्यासाठी अर्ज करणाऱ्या व्यक्तीची कोणतीही गुन्हेगारी पार्श्वभूमी नसावी.
सर्वप्रथम तुम्हाला बंदूक परवान्यासाठी अर्ज सादर करावा लागेल जो तुम्ही तुमच्या राज्याच्या जिल्हा पोलिस अधीक्षकांकडून मिळवू शकता. तुम्ही हा अर्ज ऑनलाइनही सबमिट करू शकता. अर्ज सबमिट केल्यानंतर, पोलिस तुमचे नाव, पत्ता इत्यादी तपासतील आणि तुम्ही कधी गुन्हेगारी वर्तन केले आहे की नाही हे देखील तपासेल. पात्रता निकषांबाबत सर्व शंका दूर केल्यानंतर, तो मानसिकदृष्ट्या सुदृढ आहे की नाही हे शोधण्यासाठी DCP बंदूक परवाना मागणाऱ्या व्यक्तीची मुलाखत घेतो.
डीसीपी हा अहवाल गुन्हे शाखा आणि नॅशनल क्राईम रेकॉर्ड ब्युरोला पाठवतात. या सर्व औपचारिकता पूर्ण झाल्यावर तुम्हाला बंदुकीचा परवाना दिला जाऊ शकतो. बंदूक परवान्याची वैधता तीन वर्षांची असते, त्यानंतर त्याची मुदत संपल्यानंतर एका महिन्याच्या आत त्याचे नूतनीकरण करावे लागते. तुमच्या बंदूक परवान्याचे नूतनीकरण करण्यासाठी, तुम्हाला नियुक्त जिल्हा दंडाधिकारी यांच्याकडे लेखी अर्ज सादर करावा लागेल.
