आज आपण FBI आणि CIA या दोन्ही मोठया यंत्रणेची सविस्तर माहिती घेणार आहोत.. यामध्ये प्रामुख्याने सीआयएच्या मुख्य कामांमध्ये परदेशातील गुप्तचर माहिती गोळा करणे, इतर देशांच्या हेरांवर नजर ठेवणे आणि गुप्त कारवाया करणे यांचा समावेश होतो.
दुसरीकडे, एफबीआयच्या कार्यामध्ये अमेरिकेला दहशतवादी हल्ल्यांपासून संरक्षण करणे, देशातील सार्वजनिक भ्रष्टाचार उघड करणे, देशातील खून, आंतरराज्यीय गुन्हे आणि अपहरण प्रकरणांचा तपास करणे आणि जागतिक सायबर हल्ल्यांपासून अमेरिकेचे संरक्षण करणे समाविष्ट आहे. एकूणच, सीआयए अमेरिकेचे बाह्य धोक्यांपासून आणि एफबीआयचे अंतर्गत धोक्यांपासून संरक्षण करते.
जगभरात वाढता दहशतवाद आणि सायबर हल्ले दरम्यान; जगाच्या गुप्तचर यंत्रणांची भूमिका दिवसेंदिवस कठीण होत चालली आहे. जगातील जवळजवळ प्रत्येक देशाची स्वतःची गुप्तचर संस्था आहे जसे की RAW, CBI, NIA, CID भारतात , KGB , इस्रायलमध्ये Mossad आणि USA मध्ये FBI आणि CIA.
या लेखात, आम्ही FBI आणि CIA या जगातील दोन प्रमुख एजन्सींमधील महत्त्वाचा फरक सांगत आहोत.
◆ सेंट्रल इंटेलिजन्स एजन्सी ( सीआयए ) बद्दल :
केंद्रीय गुप्तचर संस्था दहशतवाद, अप्रसार, आंतरराष्ट्रीय संघटित गुन्हेगारी, अंमली पदार्थांची तस्करी यासारख्या उच्च प्राधान्याच्या आंतरराष्ट्रीय मुद्द्यांवर काम करते. ओसामा बिन लादेनला मारण्यासाठीचे ‘सील ऑपरेशन’ सीआयएनेच आयोजित केले होते, हे येथे नमूद करणे महत्त्वाचे आहे .
◆फेडरल ब्युरो ऑफ इन्व्हेस्टिगेशन (एफबीआय) :
युनायटेड स्टेट्समधील देशांतर्गत गुन्हेगारी आणि गुप्तचर तपासाच्या समस्या हाताळते. युनायटेड स्टेट्समधील दहशतवादी कारवायांना प्रतिबंध करणे आणि देशांतर्गत अंमलबजावणी कायद्यांची अंमलबजावणी करणे हे एफबीआयचे मुख्य प्राधान्य आहे. FBI अनेकदा राज्य आणि स्थानिक गुन्हेगारी तपासांना सहाय्य पुरवते कारण त्यांच्याकडे चांगले तज्ञ आणि संसाधने आहेत.
◆आता FBI आणि CIA मधील फरक जाणून घेऊया ;
1. सीआयए यूएस बाहेर बसलेल्या हेरांच्या नेटवर्कद्वारे गुप्तचर माहिती गोळा करून आपले क्रियाकलाप पार पाडते तर एफबीआय प्रामुख्याने गुप्तचर गोळा करण्यासाठी तसेच फेडरल गुन्ह्यांचा सामना करण्यासाठी यूएसमध्ये काम करते. त्यामुळे क्षेत्रफळाच्या दृष्टीने सीआयएचे कार्यक्षेत्र एफबीआयपेक्षा मोठे असल्याचे स्पष्ट झाले आहे .
2. एफबीआय यूएस डिपार्टमेंट ऑफ जस्टिस अंतर्गत काम करते आणि यूएस मध्ये कायद्याच्या अंमलबजावणीसाठी जबाबदार असते तर सीआयए एक स्वतंत्र एजन्सी आहे.
3. CIA ची स्थापना 18 सप्टेंबर 1947 रोजी राष्ट्राध्यक्ष हॅरी एस. ट्रुमन यांच्या स्वाक्षरीने झाली, तर FBI ची स्थापना 26 जुलै 1908 रोजी झाली.
4. आर्थिक वर्ष 2016 मध्ये, CIA कडे अंदाजे 25,000 एजंट आणि 35,000 कर्मचारी होते तर FBI कडे अंदाजे 13,000 एजंट, 22,000 कर्मचारी आणि 3,000 गुप्तचर विश्लेषक होते.
5. आर्थिक वर्ष 2016 मध्ये CIA चे वार्षिक बजेट अंदाजे $18 अब्ज होते, तर त्याच कालावधीत FBI चे वार्षिक बजेट अंदाजे $8.8 अब्ज होते.
6. CIA फंक्शन्समध्ये परदेशी गुप्तचर गोळा करणे आणि गुप्तचर ऑपरेशन्स समाविष्ट आहेत. परदेशात कोणता देश किंवा संघटना अमेरिकेविरुद्ध कट रचत आहे हे शोधणे हे त्याचे मुख्य काम आहे. दुसरीकडे, एफबीआय दहशतवादी हल्ल्यांपासून अमेरिकेचे संरक्षण करते. तसेच यूएस हे परदेशी गुप्तचर क्रियाकलाप आणि हेरगिरी, सायबर गुन्हे रोखणे, देशातील सार्वजनिक भ्रष्टाचार रोखणे, तसेच युनायटेड स्टेट्समधील खून, आंतरराज्यीय गुन्हे आणि अपहरण प्रकरणांचा तपास करते.
7. जेव्हा आपण या दोन एजन्सींची वर्कलोडच्या संदर्भात तुलना करतो तेव्हा असे आढळून येते की एफबीआयकडे अधिक जबाबदाऱ्या आहेत आणि त्यांच्या कारवाईची व्याप्ती देखील सीआयएपेक्षा मोठी आहे.
वर लिहिलेल्या फरकांच्या आधारे असे म्हणता येईल की, या दोन्ही एजन्सींच्या कार्यात थोडाफार फरक असला तरी वस्तुनिष्ठपणे या दोघांचे उद्दिष्ट एकच आहे, ते म्हणजे देशांतर्गत आणि परदेशी धोक्यांपासून अमेरिकन नागरिकांचे संरक्षण करणे. या फरकांच्या आधारे या दोन एजन्सींमध्ये कोणती एजन्सी जास्त ताकदवान आहे हे सांगता येत नाही.
