टू फिंगर टेस्ट म्हणजे काय टू फिंगर टेस्टमध्ये पीडितेच्या प्रायव्हेट पार्टमध्ये दोन बोटं घातली जातात. याद्वारे डॉक्टर पीडित महिला लैंगिकदृष्ट्या सक्रिय आहे की नाही हे जाणून घेण्याचा प्रयत्न करतात. या चाचणीद्वारे, प्रायव्हेट पार्टच्या बाहेरील पातळ पडद्याची तपासणी केली जाते, ज्याला हायमेन म्हणतात.
टू-फिंगर टेस्ट म्हणजे काय? म्हणजेच तर दोन-बोटांची चाचणी होय. यामध्ये नावाप्रमाणेच ही दोन बोटांची चाचणी आहे. यामध्ये पीडितेच्या प्रायव्हेट पार्टमध्ये एक किंवा दोन बोटे घालून तिच्या कौमार्य चाचणी केली जाते. महिलेसोबत शारीरिक संबंध प्रस्थापित झाले की नाही हे कळावे यासाठी ही चाचणी केली जाते.
टू-फिंगर टेस्ट ” ही एक विवादास्पद आणि कालबाह्य प्रथा आहे, जी स्त्री किंवा मुलगी लैंगिक संभोगात गुंतलेली आहे की नाही हे निर्धारित करण्यासाठी ऐतिहासिकदृष्ट्या वापरली जात होती, विशेषतः बलात्कार किंवा लैंगिक अत्याचाराच्या प्रकरणांमध्ये. यात डॉक्टर किंवा परीक्षक स्त्रीच्या योनीमध्ये दोन बोटे घालतात आणि योनिमार्गाच्या उघडण्याच्या शिथिलतेचे तसेच हायमेनची उपस्थिती किंवा अनुपस्थितीचे मूल्यांकन करतात.
तसेच तथापि, या प्रथेला मोठ्या प्रमाणावर बदनाम केले गेले आहे आणि कोणीतरी लैंगिक क्रियाकलापांमध्ये गुंतले आहे की नाही हे निर्धारित करण्यासाठी एक पद्धत म्हणून शिफारस केलेली नाही. चाचणी विश्वासार्ह नाही, कारण संभोग व्यतिरिक्त हायमेन अनेक मार्गांनी ताणले किंवा फाटले जाऊ शकते आणि योनी उघडण्याचे ढिलेपणा एखाद्याने लैंगिक संबंध ठेवला आहे की नाही हे एक विश्वासार्ह सूचक नाही.
शिवाय, चाचणी वेदनादायक आणि आक्रमक असू शकते आणि लैंगिक अत्याचारातून वाचलेल्यांना आणखी आघात करू शकते.
अलिकडच्या वर्षांत , “टू-फिंगर टेस्ट” आणि महिलांच्या हक्कांचे आणि सन्मानाचे उल्लंघन करणाऱ्या इतर कालबाह्य आणि हानिकारक प्रथांवर बंदी घालण्यासाठी चळवळ वाढत आहे . त्याऐवजी, वैद्यकीय व्यावसायिकांनी लैंगिक हिंसाचारातून वाचलेल्यांचे मूल्यांकन करण्यासाठी आणि योग्य काळजी आणि समर्थन देण्यासाठी पुराव्यावर आधारित पद्धती वापरल्या पाहिजेत.
◆दोन बोटांच्या चाचणीबाबत सर्वोच्च न्यायालयाने काय म्हटले?
सर्वोच्च न्यायालयाने 31 ऑक्टोबर 2022 रोजी बलात्कार प्रकरणांमध्ये “टू-फिंगर टेस्ट” वापरण्यास बंदी घातली आहे. न्यायालयाने याला गुन्हा म्हणून वर्गीकृत केले आहे. असे करणाऱ्यांना दोषी मानले जाईल. मात्र, यापूर्वीही न्यायालयाने याबाबत आदेश जारी केले होते. पूर्वी असे मानले जात होते की, जर दोन बोटे सहजपणे प्रायव्हेट पार्टमध्ये गेली तर स्त्रीने सेक्स केला आहे असे मानले जात होते. ही स्त्री कुमारी आहे की नाही याचा पुरावा मानला जातो.
◆या चाचणीला काही शास्त्रीय आधार आहे की नाही?
या चाचणीला कोणताही शास्त्रीय आधार नाही. स्त्रीच्या कौमार्यातील हायमेनच्या उपस्थितीमुळे बलात्कार झाला आहे की नाही हे सिद्ध होत नाही, असे विज्ञानाचे मत आहे. खरे तर 2013 मध्ये सुप्रीम कोर्टाने टू फिंगर टेस्टला घटनाबाह्य ठरवले होते. ही शारीरिक आणि मानसिक इजा करणारी चाचणी आहे, असे न्यायालयाने म्हटले होते. आरोग्य मंत्रालयानेही आदेश जारी केले आहेत. तसेच आरोग्य मंत्रालयानेही ही चाचणी अवैज्ञानिक असल्याचे घोषित केले आहे . मार्च 2014 मध्ये मंत्रालयाने बलात्कार पीडितांसाठी नवीन मार्गदर्शक तत्त्वे तयार केली होती, ज्यामध्ये ही चाचणी बेकायदेशीर घोषित करण्यात आली होती.
